Spreekangst? Zo opgelost!

Spreken in het openbaar is één van onze grootste angsten;
nog groter dan de angst om ziek te worden of de angst om dood te gaan.

Aan de basis van spreekangst ligt het idee niet goed genoeg te zijn en de angst om afgewezen te worden. Als sociaal wezen is het cruciaal dat anderen ons zien zitten en rekening met ons willen houden.

Een verhoogd spanningsniveau bij het spreken voor publiek kan functioneel zijn.
Het stimuleert een alerte houding om een succesvolle presentatie te geven. Als het spanningsniveau een kritische waarde bereikt, dan kan het je presentatie belemmeren of tot vermijdingsgedrag leiden.

Onderstaande verschijnselen kunnen bij spreekangst optreden:

  • transpireren
  • hartkloppingen
  • trillen
  • blozen of wit wegtrekken
  • droge mond
  • oppervlakkig of versneld ademhalen
  • verspreken

Met deze manieren help je spreekangst te voorkomen:

  • Doorzien en mede-delen
    Het bewust (h)erkennen van deze klachten, laat vaak een groot deel van de spanning verdwijnen. Dus klachten liever omarmen dan onderdrukken is het devies. Spreek tevens naar je publiek uit hoe het je in belastende zin vergaat (‘Dit vind ik best wel spannend’, ‘van de opwinding krijg ik een droge mond’). Hiermee geef je jouw ervaring meer ruimte. Het publiek herkent zich hierin. Door jouw openheid laat je de ander toe en voel je je gesteund.
  • Gedachten herprogrammeren
    Word je belemmerende gedachten bewust en zet deze om in neutrale of stimulerende gedachten. Dus gedachten als ‘dat lukt me nooit’, ‘ze vinden mij niet interessant’ of ‘straks krijg ik een black-out’ kun je omzetten in ‘ik bezit voldoende kennis van zaken’, ‘wat is het ergste wat mij kan overkomen?’, ‘de presentatie is mijn verantwoordelijkheid, wat het publiek ervan vindt is hun verantwoordelijkheid’ of ‘een presentatie mag best spannend zijn’.
  • Positieve doelen stellen
    Zie in dat je presentatie altijd een middel is dat een hoger doel dient. Stel je dit hoger gelegen doel zo concreet mogelijk voor. Bijvoorbeeld dat je met je presentatie de kans hebt om bepaalde behoeftes van je doelgroep te vervullen, om je bedrijf te promoten, om oplossingen voor bestaande problematiek aan te dragen, of om kennis te delen, waarmee je mogelijke problemen in de toekomst kunt voorkomen.
  • Realistische kijk
    Vanuit een overdreven kritische houding zijn we geneigd om ons eigen functioneren te veroordelen. Met dit diskwalificeren heb je vooral aandacht voor wat je mist, wat je nog niet kunt, wat nog niet goed gaat. Zo’n houding ondermijnt je eigenwaarde en maakt je extra onzeker. Word je bewust van je spreekvaardigheden in gemakkelijke, alledaagse situaties. Zie welke bijzondere kwaliteiten en talenten jij bezit. Dit vormt een stevige basis van zelfvertrouwen, waarop je verder kunt bouwen.
  • Fysiek ontspannen
    Met het bewust creëren van een verlaagd spanningsniveau heb je een grotere marge waarbinnen je onrust kunt opvangen en is er een grotere afstand naar het kritische (belemmerend) spanningsniveau. Voor aanvang van je presentatie kun je met een makkelijke ademhalingsoefening de rust bewaren: je ademt vier tellen door je neus in en ademt acht tellen langzaam door de mond uit.
  • Gewoon vaak doen
    Lopen, fietsen, zwemmen en autorijden leerden we door het vaak te doen. Het is uiteindelijk een vanzelfsprekende en soepele vaardigheid geworden. Met presenteren is het eigenlijk niet anders.
2 antwoorden
  1. Lia
    Lia zegt:

    Hoi Jan en Coen.

    Al jaren volg ik Jan zijn nieuws met veel plezier op tv. Sinds vandaag heb ik ook Coen ontdekt met zijn werkelijk prachtige kernachtige uitspraken op Twitter. Wat moeten jullie twee heerlijke mensen zijn lijkt mij!
    Ik ben Lia en de helft van mijn leven (ongeveer 26 jaar geleden, ahum…) was ik een verlegen, te lief iemand, die wel eens over zich heen liet lopen. Blijkbaar kwam eens een moment in mijn leven dat ik tot inkeer kwam en is mijn verlegenheid voor een groot deel verdwenen. Ten eerste lukt me dit door een gezond portie relativeringsvermogen. Dat klinkt natuurlijk nog vrij abstract. Maar 2 manieren kan ik in ieder geval uitlichten die mij altijd bijzonder goed helpen: De eerste is: een bord voor je kop hebben en gewoon doen! er gewoon voor gaan! Maar hoe dan?
    Dit brengt me meteen naar de tweede manier: Stel je zelf bij iets spannends altijd de vraag: wat kan er gebeuren als…… en geef jezelf eens antwoord! Dan krijg je zoiets als: Gaan mensen mij slaan? (nee), val ik ter plekke neer? (neuh, wellicht niet). Ga ik eraan dood? (nee, waarschijnlijk niet)
    Dit lijken erg extreme reacties en dat zijn ze natuurlijk ook. Maar als al dit ergs waarschijnlijk toch niet gebeurt, dan valt het allemaal wel mee……. dus doe het maar.
    Natuurlijk kunnen er van anderen wel negatieve reacties komen, als je denkt dat het niet zo goed gaat. Men kan “boee” roepen, men kan weglopen, men kan teleurgesteld zijn. Ja dat kan allemaal. Maar je valt er niet van om, je wordt niet geslagen en je gaat er niet aan dood.
    Wel kun je van je ervaringen leren en zoals Coen zo mooi zegt: “omarm het” en volgende keer beter.
    En eigenlijk komt dit laatste zelden voor. Als je serieus voor iets gaat en je doet dit met hart en ziel, dan gaat dat bijna altijd goed, met alle schoonheidsfoutjes die erbij horen……

    Lieve groet, Lia

    Beantwoorden
    • Coen Lievaart
      Coen Lievaart zegt:

      Hallo Lia,

      Dankjewel voor je sympathieke respons en aardige complimenten.
      Wat goed om te lezen dat je met jouw nuchtere kijk en kordate optreden van je verlegenheid bent verlost.
      Verlegenheid is niet erg, …je erdoor laten belemmeren houdt je gevangen. Mooi dat je nu door gezond zelfonderzoek vrijer en blijer in het leven staat.

      Lieve groet (ook namens Jan)

      Beantwoorden

Plaats een Reactie

Meepraten?
Draag gerust bij!

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *